Naar overzicht
Bewaren
Delen
Dit object delen

Scheepsmodel van een fluitschip.

Scheepsmodel van een fluitschip. Op spanten gebouwd. Schaal 1:20. Het schip heeft een boegspriet en drie masten. Op de top van de boegspriet de vlaggenmast van de prins en de ra van de blinde. Links van de boegspriet een botteloef (een schuin naar beneden wijzende stok met schijven in het uiteinde, waarover de boelijn van de fok loopt). De fokkemast en de grote mast zijn gedeeld: mast en een steng. Tussen mast en steng zijn kraaienesten. De zeilen zijn van witte katoen. Aan de boegspriet wordt een blinde gevoerd. Aan de fokkemast worden twee razeilen gevoerd, evenals aan de grote mast. Aan de achtermast voert het schip een latijnzeil. Het voorschip is rond. Het achterschip is rond en gepiekt. De bodem is vlak en naar het voor- en achterschip toe afgerond. Twee berghouten. Naar boven toe (boven de berghouten) vallen de boorden naar binnen. Het schip is karveel gebouwd. Alleen de opbouw van halfdek en campagne zijn overnaads (voorwand en zijwanden). De campagne loopt hoog op en is aan de bovenkant smal. Opvallend is dat het achterschip aan de onderkant rond is (de boorden vallen bij het berghout zelfs enigszins naar voren) en dat de campagne daarboven schuin omhoog doorloopt. Op de beide hoeken van de campagne twee beelden van mannen (driekante steek, lange jas, kniebroeken). De spiegel tussen de beide mannen is vlak en onversierd. Onder de spiegel steekt het helmhout van het roer door een gat in de wulf. Het uiteinde van de helmstok is (onderdeks) bevestigd aan de kolderstok op het halfdek. Het roer is smal. Het is met zes roerhaken opgehnagen aan de achtersteven. In het achterschip aan weerszijden van de achtersteven twee luiken voor het laden en lossen van lange houten delen.
De fluit was in de 17de en 18de eeuw een van de voornaamste Nederlandse koopvaardijschepen. In 1595 werd het te Hoorn ontwikkeld. Het moet voortgekomen zijn uit de buis. Karakteristiek voor het fluitschip waren het ronde achterschip, de sterk ingetrokken boorden en het hoge achterkasteel, waaronder de helmstok draaide in de wulf. De geringe dekbreedte van fluitschepen zou als achtergrond de wijze van tolberekening bij de Sontdoorvaart hebben. Hoe smaller het dek, deste minder tol verschuldigd was. Na invoering van een nieuwe meet- en berekeningsmethode bij de tollen konden de schepen na 1669 breder worden. Noordvaarders misten het galjoen dat op het zuiden varende schepen dikwijls wel hadden. Veel Friese fluitschippers voeren op fluitschepen die in Amsterdam of in de Zaanstreek uitgereed werden. De schippers en ook andere Friese particulieren hadden wel parten in de schepen die met name graan en hout uit Scandinavië aanvoerden en daarheen onder andere haring, jenever, wijn en zout transporteerden. De fluitschepen hadden hun thuishaven in Amsterdam voor de haven van Hindeloopen hadden ze teveel diepgang. Ze werden doorgaans in de Zaanstreek gebouwd. Er is berekend dat er van de 103 daartussen 1652 en 1790 van stapel gelopen fluitschepen 69 voor Hindelooper schippers werden gebouwd. Ook uit andere Friese plaatsen als Harlingen, Molkwerum, Warns, Koudum en Stavoren kwamen schippers en bemanningsleden voor fluitschepen. Zo vond in de jaren 1697-1648 het houttransport uit Noorwegen naar de Nederlanden voor 60% door Friezen plaats en daarvan voor 36% door Hindeloopers. In de 18de eeuw kwam de vaart met kofschepen sterk op. Toch voeren er ten tijde van de Vierde Engelse Oorlg (1780-1784) nog 30 fluitschepen onder een Hindelooper schipper. In de Franse tijd ging de handel met Noorwegen te gronde en toen kwam er met het continentaal stelsel een einde aan de vaart met fluitschepen. De fluit van het model is van het laat 18de-eeuwse type, een noordsvaarder en een houthaler met in het achterschip houtluiken.
Het model is gemaakt door Willem Vos. In 2001 is de spiegel is gesneden door Tico Top te Kruisweg en beschilderd door Lieuwe van der Meer te Mantgum.

Identificatie
Titel
Scheepsmodel van een fluitschip.
Objectnummer
FSM-1986-390
Trefwoorden
Fluitschepen, Scheepsmodellen
Hoogte
157.0 cm
Vervaardiging
Vervaardiger
Datering
1985
Meer informatieMinder informatie
Uit hetzelfde thema