Naar overzicht
Bewaren
Delen
Dit object delen

Reparatie van een turfbok op een bokhelling

M Busstra

Ieder voor- en najaar wordt de turfbok op de helling geinspecteerd en gerepareerd door de hellingbaas. De naden tussen de planken van de wanden worden gecontroleerd. De gaten worden hersteld met zink en karton van spijkerpakken of dozen (laatste redmiddel).
Door uitdroging trekken de breeuwnaden open. Met een breeuwijzer en breeuwhamer worden deze naden schoon gekrabd, die weer worden gevuld met henneptouw. Met een peklepel wordt hete pek over het touw gegoten.
De helling, bevestigd aan een stevige hoofdpaal, bestaat uit een vierkante eiken draagbalk met holle klampen (22 stuks) voor de sleep (hellinggoot). De helling met hellinggoot wordt om de drie meter gestut met verticale palen.
Een lange bolle eikenhouten balk (sleep) wordt in de lengterichting onder de turfbok gedreven. Met een stoptouw wordt de sleep aan de voor- en achtersteven van de turfbok vastgemaakt.
Aan de voorkant van de lange sleep zit een metalen haak, die wordt vastgemaakt aan een los katrolblok met drie schrijven. Achter de hoofdpaal zit een vast katrolblok. Aan de zijkant van de paal zit weer een vast katrolblok met twee schijven onder elkaar.
De sleep en de hellinggoot (holle klampen) worden goed met vet ingesmeerd, waardoor het slepen van de loodzware turfbok op de helling vlekkeloos verloopt. Aan een zijkant wordt de turfbok tijdens het slepen ondersteund door twee zgn. mosterdpotten (vierkante houten bakken met een houten steunwiel).
Met veel mankracht (vier personen) wordt de turfbok op de helling gehesen met een kaapstander.
De kaapstander bestaat uit een grote verticale spil (cilinder) met een ronde wand, die op een as wordt gemonteerd. In de bovenkant van de cilinder zijn gaten aangebracht, waarin zgn handspaken zijn gestoken.
Het touw wordt om de as gewonden.

Rechten
CC BY-NC-ND 4.0
Museum
It Damshûs
Identificatie
Titel
Reparatie van een turfbok op een bokhelling
Objectnummer
OP0009
Objectcategorie
Bokhelling
Materialen
eikenhout
Vervaardiging
Vervaardiger
M Busstra
Meer informatieMinder informatie
Uit hetzelfde thema