Naar overzicht
Bewaren
Delen
Dit object delen

Zaaiviool van hout en metaal gebruikt om fijne zaden te zaaien

onbekend

Betrreft een zaaiviool bestaande uit een houten bak met een zinken houten onderstel. De bak is gemaakt van hout en vormt een soort trechter met een extra uitloop van zink naar achteren. De binnenkant van het achterste gedeelte is hol gebogen om hem comfortabel aan de zijkant van het lichaam te kunnen dragen. Bovenop zit een grote rechthoekige vulopening en aan de onderkant van de bak zit vooraan een kleine rechthoekige opening met een beweegbare metalen draad. Aan de zijkant is een hendeltje bevestigt waarmee de toevoer van het zaad bediend en versteld kan worden. Na de opening bevindt zich een platte koperen schijf die door opstaande randen in zes wigvormige vakjes is verdeeld, een schoepenrad. De schijf is op een as gemonteerd die door een strijkstok met een leren veter in beweging wordt gebracht. De strijkstok bestaat uit een dun rondhout met een verdikt handvat. De draagriem van leer is in 13 standen verstelbaar.
Een zaaiviool (Fries: siedfioele) is een met de hand aangedreven werktuig om fijne zaden te zaaien zoals vlas- en klaverzaad. Het zaad komt vanuit een houder met een inhoud van 8 tot 12 liter (van hout, canvas of metaal) door een met een schuifje verstelbare opening aan de onderzijde op een draaiend schoepenrad. Dit schoepenrad wordt in beweging gebracht door een strijkstok met een leren riem of veter heen en weer te trekken. Door centrifugaal kracht wordt het zaad over een breedte van ca. 6 meter verspreid. De zaaiviool wordt aan een schouderriem gedragen. De hoeveelheid te zaaien zaad wordt geregeld door middel van een verstelbare schuif onder in de voorraadbak en door de snelheid van lopen. Bij het zaaien is het van belang dat de rechterhand en de linkervoet gelijktijdig naar voren bewegen, om te voorkomen dat men gaat ‘telgangeren’.
De naam zaaiviool is afgeleid van de beweging die de zaaier met de stok maakt. Deze doet denken aan de beweging van de strijkstok van een viool. De zaaiviool werd rond 1850 vanuit de Verenigde Staten in West-Europa geïntroduceerd. In Nederland werd de zaaiviool vooral in het noorden en oosten veel gebruikt. Hij had als voordeel boven handmatig zaaien dat het zaad beter werd verdeeld, zodat er geen ‘gangen’ ontstonden.

Identificatie
Titel
Zaaiviool van hout en metaal gebruikt om fijne zaden te zaaien
Objectnummer
FLM-93-525
Objectcategorie
Zaaiviool
Materialen
hout, zink, leer, koper
Hoogte
66 cm
Breedte
44 cm
Vervaardiging
Vervaardiger
onbekend
Meer informatieMinder informatie
Uit hetzelfde thema